Đắc cử tổng thống Mỹ, liệu Donald Trump có đủ khả năng xây một bức tường chắn ngang biên giới Mexico hay chiến tranh thương mại với Trung Quốc?

Donald Trump giờ đây đã thắng cử và sẽ trở thành Tổng thống tiếp theo của nước Mỹ vào tháng 1 tới.

Một điều mà dự luận thế giới đang rất quan tâm hiện nay là những “lời hứa” của Donald Trump, như về bức tường tại biên giới Mexico, cấm cửa người Hồi giáo hay chính sách cứng rắn với Trung quốc, liệu sẽ được thực hiện trong nhiệm kỳ 4 năm tới ?

Chúng ta sẽ đi trả lời những câu hỏi đó bằng cách xem xét một vị Tổng thống Mỹ như Trump sắp tới sẽ có quyền lực đến đâu theo như hiến pháp nước này quy định.

Liệu Trump có thể xây dựng bức tường ở biên giới Mexico và bắt chính phủ nước này trả tiền xây ?

Trước đây, đã có nhiều cuộc bàn luận chung giữa 2 Đảng về việc gia cố biên giới phía Nam. Giờ đây, khi Trump lên Tổng Thống và Quốc hội Mỹ được dẫn dắt bởi phe Cộng hòa có quan điểm chống nhập cư, chắc chắn vấn đề này sẽ tiếp tục được dấy lên.

Tuy nhiên, một Tổng thống Mỹ chắc chắn sẽ không làm được gì nếu không có những cái gật đầu chung từ Quốc hội Mỹ.

Nếu Trump muốn xây một bức tường dọc theo biên giới phía Nam với Mexico, vị tỷ phú này sẽ buộc phải đề đạt một kế hoạch với số tiền 10 tỷ USD với Quốc hội Mỹ.

Cần nhớ rằng một khoản nợ 20 nghìn tỷ USD, và con số này vẫn đang tăng, đang treo trên đầu nước Mỹ. Trong tình cảnh này, chưa chắc số tiền để xây tường kia đã được chấp thuận.

Nếu có ý định huy động tiền từ trong dân, Trump sẽ càng khó thực hiện dù ông chính là người thông qua các đạo Luật. Các cơ quan hành pháp như Tòa án chắc chắn sẽ cất tiếng nói bởi lẽ đây là một vấn đề trọng đại của nước Mỹ

Có thể, ai đó vẫn đang tin vào viễn cảnh rằng Trump sẽ buộc Chính phủ Mexico phải trả tiền xây bức tường.

Hàng năm dòng kiều hối từ Mỹ chảy về Mexico là rất nhiều. Lý lẽ của Trump là rằng, đó chính là tài sản của nước Mỹ, và ép Mexico trả tiền xây bức tường là cách để nước Mỹ lấy lại những thứ đã mất.

Có thể khẳng định điều đó sẽ không bao giờ xảy ra.

Nếu theo cách của Trump nói, tài sản nước Mỹ không chỉ chảy đến Mexico còn đến rất nhiều nơi khác trên thế giới, như tới các nước châu Âu đồng minh của Mỹ. Liệu rằng FBI có thể tới những Chính phủ thân cận với Mỹ này, và “thủ thỉ” rằng cho nước Mỹ xin lại tiền hay không ?

Trump có thể cấm cửa người Hồi giáo khỏi nước Mỹ ?

Trump đã nói trong chiến dịch tranh cử của mình rằng ông sẽ hoàn toàn cấm người Hồi giáo nhập cư vào nước Mỹ. Sau đó, Trump đính chính lại sẽ chỉ cấm những người từng liên quan đến các tổ chức khủng bố.

Trước hết, đối với những người Hồi giáo là người Mỹ gốc, cần nhớ rằng không có một Tổng thống nào có thể mời họ ra khỏi nước Mỹ cả. Điều này trái với quy tắc của nền dân chủ Mỹ và những gì quy định trong hiến pháp.

Đối với những người Hồi giáo mà không phải người Mỹ, họ không cần phải quá lo lắng vì đối trọng với Trump còn có Tòa án, hay Quốc hội. Vì thế, nếu có ý định cấm cửa người Hồi giáo tới Mỹ, Trump sẽ không được tự mình thực hiện nó mà còn phải xem xét ý kiến từ các cơ quan nói trên.

Tuy nhiên, với những những người tị nạn đến từ Syria, một nước đang có chiến tranh, việc cấm cửa có thể được Trump thực hiện.

Một ví dụ điển hình là như năm 1980, dưới thời Tổng thống Jimmy Carter, những người tị nạn Iran cũng đã không được vào nước Mỹ. Thời điểm đó, đất nước Trung Đông này đang xảy ra một cuộc khủng hoảng con tin, sự kiện được ghi nhận trong lịch sử như là một thất bại ê chề của biệt kích Mỹ.

Liệu Trump sẽ thương lượng lại thỏa thuận hạt nhân với Iran ?

Với tư cách Tổng thống, Trump sẽ có quyền thay đổi thứ mà ông ta gọi là “thương lượng ngu xuẩn nhất trong lịch sử”. Trump chỉ cần đơn giản triệu tập đại sứ Iran ở Mỹ và nói rằng “tôi cần một thỏa thuận tốt hơn”.

Tuy nhiên, khó cho Trump rằng có vẻ như những nỗ lực của ông sẽ không có được sự hỗ trợ từ các đồng minh.

Với tư cách Tổng thống Mỹ, Trump có thể kêu gọi các quốc gia khác cùng quay lại bàn đàm phán. Kêu gọi là một chuyện, tuy nhiên chưa chắc những quốc gia này sẽ đồng ý nối lại những cuộc bàn thảo.

Ông ta có thể cấm các công ty Mỹ giao dịch các thương mại liên quan đến Iran. Tuy nhiên, vì lợi ích của mình, các Chính phủ quốc gia đồng minh chưa chắc đã tán thành với điều này.

Trump cũng có thể những sử dụng hệ thống tài chính thế giới mà Mỹ là một đầu mới lớn, có thể ký nhiều hiệp định để Iran gặp khó khăn trong giao thương quốc tế.

Tuy nhiên, một lần nữa, đây có lẽ vẫn chỉ là những nỗ lực đơn phương của Trump và nước Mỹ mà không có các đồng minh truyền thống đứng kề bên.

Liệu Trump có khởi động một cuộc chiến tranh thương mại với Trung Quốc ?

Về điều này, một Tổng thống được toàn quyền quyết định. Điều đó có nghĩa là nếu Trump nếu muốn một cuộc chiến về thương mại, ông ta có thể thực hiện được.

Tuy nhiên, Trump cần cân nhắc, vì việc đánh thuế nặng với hàng hóa Trung Quốc nhập vào Mỹ đồng nghĩa với những hàng hóa có giá tương đối rẻ mà người Mỹ đang mua tại Wal-Mart kia sẽ biến mất và thay vào đó là hàng hóa với mức giá đắt gấp nhiều lần.

Liệu Trump sẽ đàm phán lại Hiệp định thương mại tự do Bắc Mỹ (NAFTA) ?

Ở điểm này, Trump hoàn toàn có thể.

Cả Canada và Mexico đều lên tiếng rằng họ sẵn sàng tham gia những cuộc bàn thảo lại.

Nếu Trump có thể đưa ra một thỏa thuận mới, viễn cảnh các bên trong NAFTA cùng trở lại bàn đàm phán hoàn toàn có thể xảy ra.

Liệu Trump có thể ép các công ty trở lại nước Mỹ ?

Không thể. Đơn giản là luật Mỹ không cho phép làm thế. Các công ty được tự do tìm kiếm các thị trường trên thế giới mà họ muốn.

Hơn nữa, kể cả khi các công ty đã trở lại Mỹ, các chính sách để bảo vệ như đánh thuế hàng hóa nước ngoài được thực hiện cũng sẻ ảnh hưởng tiêu cực đến người Mỹ.

Điều đó xảy ra do họ chỉ còn lưa chọn mua những hàng hóa đắt đỏ mang mác “made in USA”.

Trump có thể làm được gì ở Syria ?

Tất cả những gì mà ông ấy muốn. Trump sẽ được tận hưởng cảm giác của Tổng Tư lênh một trong những lực lượng quân đội lớn nhất thế giới.

Quốc hội sẽ không có nhiều tiếng nói trong trường hợp này. Dù quyết định có là tiếp tục gửi quân đến Syria hay ngừng các hoạt động quân sự, các thành viên Quốc hội cũng đều phải đồng ý

Trump cũng có thể có cơ hội thực hiện “kế hoạch bí mật” để ngăn chặn ISIS mà ông từng nhiều lần nhắc đến hồi tranh cử.

Trong vấn đề về Syria, Trump cũng có thể cùng ngồi lại với nước Nga để tìm một kế hoạch hợp tác. Điều này hoàn toàn có thể xảy ra do trong suốt thời gian tranh cử, cả Trump và Putin đều giành những lời lẽ tốt đẹp về nhau.

Liệu Trump có chấm dứt tình trạng bình thường quan hệ với Cuba ?

Hoàn toàn có thể. Chỉ cần ký tên mình vào một đạo luật ông ta để ra, mọi di sản của Obama với quốc đảo này sẽ tan biến.

Trump sẽ làm gì tại Liên hợp quốc ?

Bất cứ việc gì mà Trump muốn vì giờ đây ông ta là Tổng thống của một cường quốc hàng đầu thế giới.

Ví dụ như trái với chính quyền Obama, Trump có thể mềm mỏng với Nga bằng việc đưa ra cái gật đầu ở Liên hợp quốc về vấn đề Ukraine, đổi lại là sự hợp tác của Nga trong vấn đề Syria. Quốc hội Mỹ hoàn toàn không có tiếng nói gì trong chuyện này.

Trump có thể từ bỏ Hiệp ước Paris về biến đổi khí hậu ?

Hoàn toàn có thể. Chỉ bằng một sắc lệnh được thông qua, tất cả những nỗ lực của nước Mỹ trước đây nhằm ngăn chặn sự nóng lên của Trái Đất sẽ tan vào mây khói.

Liệu Trump sẽ trục xuất những người định cư không có giấy tờ ?

Không gì có thể ngăn cản việc Trump chĩa mũi nhọn vào 3 triệu người nhập cư bất hợp pháp lúc này tại Mỹ. Đây là điều gần như chắc chắn.

Và cuối cùng liệu Trump có thể làm nước Mỹ vĩ đại như vốn có ?

Chưa biết được. Chúng ta cần 4 năm để xem Trump sẽ làm nước Mỹ vĩ đại trở lại, hoặc mọi chuyện sẽ đi theo hướng ngược lại.

Vượng Lê