Chưa phỏng vấn đã bị đánh trượt: Theo bạn, năng lực hay ngoại hình quan trọng hơn?
Giỏi mà không đẹp thì mất nhiều cơ hội. Đẹp mà không giỏi thì khó thành công. Vậy rốt cuộc giữa năng lực và ngoại hình, cái nào “nặng ký” hơn?
Thật ra lúc trước khi học đại học, nếu có ai hỏi tôi rằng: "Bạn cho rằng ngoại hình quan trọng hay năng lực quan trọng?"
Chắc chắn tôi sẽ không ngần ngại mà trả lời: "Năng lực."
Bởi vì lúc đó, đối với một con "mọt sách" chính hiệu như tôi, chỉ có kiến thức mới là chân lý sống, chỉ có những người có năng lực mới có thể thành công.
Thế nhưng chỉ sau khi lên đại học, tôi đã hoàn toàn thay đổi suy nghĩ đó.
Lên đại học năm nhất, để bố mẹ đỡ vất vả, tôi đã xin đi dạy thêm. Ở gần trường tôi có một trung tâm gia sư, chỉ cần đến đó đăng ký, nộp phí 30% là được nhận lớp thích hợp.
Khi tôi đến nơi, ông thầy giáo ở trung tâm đã nhìn tôi từ trên xuống dưới rồi hỏi một câu cộc lốc: "Dạy được lớp nào?"
Tôi bảo: "Dạ, em dạy được mấy môn chính cấp một, cấp hai, kể cả Lý, Hóa. Em đã từng có kinh nghiệm dạy kèm khi đang học cấp ba rồi ạ!"
Tôi rất tự tin vào năng lực của mình, thế nên nếu có bị test thì cũng không sợ lắm.
Nhưng đang lúc tôi nói chuyện với ông thầy thì có một bạn nữ khác đến.
Bạn ấy cũng học cùng khóa với tôi, mặc quần jean và chiếc áo thun trắng trông rất năng động.
"Thầy ơi, cho em đăng ký lớp dạy kèm với!" – Bạn ấy nói.
"À, em dạy được lớp mấy vậy?" – Ông thầy hỏi.
"Dạ, em dạy được cấp một."
"Bên thầy chỉ còn mỗi lớp 3 chưa giao thôi, thế em đã có kinh nghiệm dạy kèm chưa?"
"Chưa ạ!"
Kết thúc buổi nói chuyện hôm đó, tôi ra về tay không, còn bạn nữ đó được nhận dạy kèm lớp 3 ấy. Chẳng có bài test kiến thức nào, không một lời giải thích, cũng không có lớp nào khác dành cho tôi.
Sau một tháng, tôi đã quay lại trung tâm. Nhưng lần này tôi không còn mặc bộ đồ cũ bận đi học hồi cấp ba nữa, mà thay vào đó là một bộ quần jean, áo sơ mi gọn gàng do mẹ mới mua cho tôi. Kết quả ngay chiều hôm đó tôi đã nhận được một lớp 7 dạy 3 buổi 1 tuần với giá 1 triệu 600 ngàn một tháng cùng lời nhắn từ ông thầy: "Chúc em dạy tốt". Lớp ấy tôi đã dạy được tận 3 năm.
Tất cả những điều trên đều là sự thật.
Ngoại hình thật sự là một trong những yếu tố rất quan trọng, thậm chí đôi lúc có thể quyết định bạn thành hay bại. Bạn nghĩ sao về hai ứng viên có cùng năng lực nhưng khác nhau về ngoại hình?
Câu trả lời tất nhiên là người có ngoại hình có lợi thế hơn rồi.
Tôi đánh giá cao người có cả năng lực và ngoại hình. Thế nhưng bạn cần nên nhớ rõ, không phải ai trời sinh cũng đẹp. Hai chữ "ngoại hình" ở đây không phải được đánh giá chỉ bằng hai chữ "đẹp" và "xấu", mà nó còn có nhiều từ ngữ khác để biểu đạt. Ví dụ như: thu hút, dễ nhìn, dễ thương, có thiện cảm... Và điều đầu tiên bạn cần phải làm khi đi phỏng vấn hoặc làm việc ở bất cứ nơi đâu chính là: tạo cho người ta có cái nhìn thiện cảm khi trông thấy bạn.
Cho nên khi đặt ra vấn đề ở đây, tôi không phải muốn bạn lập tức đi phẫu thuật thẩm mỹ thành một khuôn mặt sắc sảo, đẹp đúng chất diễn viên Hàn hay một người mẫu chân dài với chiếc mũi cao thanh tú. Bạn chỉ cần cố gắng thay đổi vẻ ngoài của mình thông qua quần áo, kiểu tóc, cách trang điểm, và quan trọng là... khí chất.
Vẻ ngoài chỉ là cái "vỏ bọc" bên ngoài của ngoại hình, muốn thể hiện rõ "cái hồn" của ngoại hình thì còn cần đến "khí chất" bên trong của người đó.
Dù bạn chỉ là một người có ngoại hình bình thường, nhưng nếu biết cách thay đổi về phong cách quần áo, cách trang điểm, cũng như bộc lộ được sự tự tin, vẻ khiêm tốn, ham học hỏi, cũng như nhanh nhẹn của mình ra ngoài. Như vậy không cần bạn đẹp, bạn cũng có thể đạt điểm cao về ngoại hình.
Tuy nhiên nếu đặt "năng lực" và "ngoại hình" lên bàn cân, tôi chỉ có thể nói một điều: Cán cân sẽ chỉ cân bằng.
Tại sao không phải là ngoại hình quan trọng hơn?
Có "cái mã" đẹp mà kiến thức không đủ thì làm sao giải quyết vấn đề, làm sao giao tiếp bằng ngôn ngữ khác với người nước ngoài, làm sao làm lãnh đạo, làm ông chủ?
Khi nhắc đến ngành thẩm mỹ, làm đẹp, chắc chắn có nhiều người sẽ kết luận ngoại hình "nặng ký" hơn năng lực. Nhưng đó chỉ là một khía cạnh. Cũng trong ngành thẩm mỹ, nhưng nếu vị bác sĩ thẩm mỹ nhìn rất đẹp trai mà năng lực kém thì bạn có dám giao cho anh ta phẫu thuật không?
Mấy ngày trước, có một người bạn kể với tôi một câu chuyện. Cô ta cảm thán về việc "người đẹp thật sự rất có lợi." Chuyện là người bạn thân của cô ta ngày trước là một người học rất tệ, đến nỗi khi ra trường lúc đi phỏng vấn chỉ biết học tủ "Những câu hỏi phỏng vấn bằng tiếng Anh" trên mạng. Thế mà may sao cô bạn ấy lại được nhận vào một công ty lớn tầm cỡ quốc gia với lý do "Năng lực tốt, ngoại hình đẹp, rất phù hợp với công việc."
Vì sao ư? Vì cô bạn kia may mắn bị hỏi trúng toàn những câu "học tủ" đã từ lâu. Những câu trả lời kia cô ấy đã đọc cả ngàn lần, đến bây giờ đã thuộc nằm lòng và có thể trả lời một cách tự tin và tự nhiên như thể mình là người bản xứ.
Nhưng sau khi vào làm được 1 tuần người ta mới phát hiện ra họ đã đánh giá quá cao năng lực của cô ấy. Sau khi suy nghĩ, sếp cô ấy đã đưa ra quyết định, cho cô ấy một cơ hội: thay đổi bản thân trong 1 tháng.
Một tháng sau, cô bạn ấy được giữ lại công ty làm với chức vụ như cũ.
Và người bạn của tôi đã cho rằng: Bởi vì có ngoại hình đẹp nên cô bạn kia được nhận vào công ty, cũng bởi vì đẹp nên được giữ lại công ty làm. Cứ nhắc đến người kia là cô bạn tôi lại than thở: "Số con người ta thật may mắn, giờ chỉ cần đẹp là thích làm gì cũng OK hết."
Tôi đồng ý rằng cô gái kia rất may mắn. May mắn vì được hỏi những câu "tủ" trong buổi phỏng vấn, may mắn vì người sếp của cô ấy đã cho cô ấy thời hạn 1 tháng mà không phải là đuổi việc thẳng với lý do "Không đủ năng lực". Nhưng nghĩ kỹ lại đi, trước 1 tháng, cô bạn kia có thể là một người "mù anh văn", nhưng sau 1 tháng thì thế nào? Chỉ có khoảng thời gian ngắn ngủi một tháng, người ta đã có thể nghe và nói giao tiếp bình thường, nắm rõ công việc của mình và có thể xử lý tốt những công việc được giao.
Nếu không nhờ năng lực thích nghi mạnh mẽ, sự chăm chỉ, cố gắng cũng như năng lực ham học hỏi của mình, bạn nghĩ sau 1 tháng cô ấy còn có thể ngồi vững vị trí kia sao?
Tùy vào từng ngành, từng nghề, từng vị trí, từng công việc mà có yêu cầu khác nhau.
Cũng như vậy, tùy vào từng khía cạnh mà giá trị của ngoại hình và năng lực là khác nhau.
Lúc mới đầu tôi không được nhận lớp không phải vì năng lực của tôi không đủ, mà vì vẻ ngoài của tôi quá luộm thuộm và không gọn gàng. Cũng qua vẻ ngoài, người thầy đó mới kết luận tôi là một người không cẩn thận, không nhanh nhẹn. Một gia sư như vậy, phụ huynh sao dám giao con cho tôi dạy?
Năng lực và ngoại hình luôn là đề tài tranh luận muôn thuở không có hồi kết. Một cái là yếu tố bên trong, một cái là yếu tố bên ngoài. Nhưng ngoài hai cái đó ra còn cần rất nhiều thứ khác: sức khỏe, may mắn, tiền bạc... Vậy thay vì so sánh hai thứ đó, tại sao bạn lại không khai thác hết tiềm năng của bản thân để vươn tới thành công?
