Phút 89, Bộ Tài chính giải cứu "Nhà đèn"

22/01/2013 09:58 AM | Kinh doanh

(CafeBiz) Một quy định mới của Bộ Tài chính tới tận tháng 12 mới ban hành, nhưng kịp giúp BTP tăng gấp đôi LNST.

Kế hoạch “lạ”

Cách đây gần ba tháng, ngày 01/11/2012, Công ty cổ phần Nhiệt điện Bà Rịa (BTP) thông báo tổng sản lượng điện sản xuất năm 2012 dự tính chỉ đạt 571 triệu KWh, còn doanh thu và LNST lần lượt đạt 979 tỷ và 53 tỷ đồng.

Đáng chú ý là trong ba quý đầu năm, LNST của BTP đã là 77 tỷ đồng. Vậy là, theo cách hiểu bình thường, ban lãnh đạo BTP kỳ vọng đến quý IV này công ty sẽ lỗ 24 tỷ đồng.

Hai tháng sau, ngày 03/01/2012, trước thông tin sản lượng điện của BTP năm 2012 thực tế cao gấp đôi kế hoạch, công ty này còn gửi UBCK và Sở GDCK TP.HCM công văn khẳng định dù đúng là thế thật nhưng “ít ảnh hưởng đến lợi nhuận”.

Nửa tháng sau, tức chiều thứ 6 tuần trước, ngày 18/01/2012, BTP công bố BCTC Quý IV/2012, theo đó LNST năm 2012 là 124 tỷ đồng, tức gấp hai lần rưỡi so với “kế hoạch” thông qua cách đó hai tháng rưỡi.

Đúng với “đặc sắc Việt Nam”, trong 4 phiên trước khi thông tin này đến với công chúng đầu tư, có 3 phiên cổ phiếu BTP “cởi trần”. Dù vậy, vẫn có không ít nhà đầu tư bức xúc vì những thông tin trái ngược từ phía BTP, thậm chí, có người còn cho rằng đây là cách làm giá cổ phiếu để kiếm lời.

Vậy sự thực là gì?

Khoản vay bằng đồng Won

Nói tới chuyện chênh lệch tỷ giá, nhà đầu tư thường nghĩ ngay tới PPC và khoản nợ “khốn khổ” bằng đồng Yên Nhật của công ty này. Trong giai đoạn 2007-2011, PPC đã lỗ tỷ giá tới gần 4.000 tỷ đồng.

Với BTP, dù kém “nổi tiếng” hơn, nhưng khoản vay hơn 40 triệu Won từ Quỹ hợp tác phát triển kinh tế Hàn Quốc cũng để lại không ít vị đắng. Năm 2011, công ty này đã phải ghi lỗ chênh lệch tỷ giá cả đã thực hiện và chưa thực hiện tới hơn 100 tỷ đồng. Lần cuối cùng BTP có LNST lớn hơn 100 tỷ là từ tận năm 2008. Nhưng như thế là đã đỡ “đau” hơn nhiều so với khoản lỗ tỷ giá gần 140 tỷ của năm 2010.

Sang đến năm 2012, nhiều người hy vọng với tình hình tỷ giá ổn định, BTP sẽ nhẹ bớt gánh lo. (Ít ra thì khái niệm tỷ giá với rất nhiều người đồng nghĩa với đô la Mỹ, và USD cả năm nay đứng im ở mốc 20.828). Hy vọng này cũng có cái lý của nó, vì trong hai năm 2010-2011, thực chất là do VNĐ mất giá, chứ cặp tỷ giá KRW/USD lại tương đối ổn định.

Nhưng chỉ có sự thay đổi là điều duy nhất không đổi. VNĐ có thể giữ giá với USD, nhưng USD lại mất giá mạnh so với KRW. Năm 2012, KRW tăng giá 8,3%, mức cao nhất so với đồng tiền của các nước Châu Á chủ chốt khác.

Nhìn đà tăng ấn tượng của KRW, hẳn không ít cổ đông BTP đau lòng (xem hình).

Biến động cặp tỷ giá KRW/VND và KRW/USD giai đoạn 2010-2012 (Nguồn: Google Finance)

Có kế hoạch “lạ” vì lỗ tỷ giá “khủng” treo trên đầu

Trong ba năm từ 2009 đến 2011, BTP luôn sử dụng tỷ giá tính thuế XNK do NHNN công bố cho giai đoạn từ 21-31/12 để quy đổi số dư ngoại tệ của khoản vay bằng KRW ra VNĐ. Nếu năm nay cũng thế, Nhiệt điện Bà Rịa sẽ phải ghi nhận lỗ chênh lệch tỷ giá chưa thực hiện theo tỷ giá tính thuế XNK do NHNN công bố cho giai đoạn 21-31/12/2012 (19,41 đ/krw).

So sánh tỷ giá BTP dùng để ghi nhận khoản vay bằng KRW và tỷ giá tính thuế XNK do NHNN công bố cho giai đoạn 21-31/12 hàng năm (Nguồn: BCTC BTP 2009-2012 và website NHNN)

Nếu điều chỉnh số dư khoản vay bằng đồng won tới cuối năm 2012 (37,5 triệu won) về tỷ giá 19,41 đ/krw, BTP sẽ “bớt lãi” đi 63 tỷ đồng, tức hơn 1/3 LNTT trước kiểm toán. Theo cách tính này, LNTT của cả năm sẽ chỉ còn có 113 tỷ đồng và LNST còn khoảng 80 tỷ đồng.

Trong bối cảnh đồng Won vẫn đang tăng giá mạnh, việc BTP đưa ra một “kế hoạch lạ” như ở trên, tuy không phải đã hoàn toàn thuyết phục, nhưng cũng không phải là không có lý do.

Pha cứu thua vào phút thứ 89

Sau khi BTP thông qua “kế hoạch lạ” được nửa tháng, Bộ Tài chính mới đăng công báo chính thức ban hành Thông tư 179/2012/TT-BTC về ghi nhận, đánh giá, xử lý các khoản chênh lệch tỷ giá hối đoái vào ngày 19/11/2012. Dù tới năm cùng tháng tận mới ban hành, nhưng TT 179 có hiệu lực ngay cho “năm tài chính 2012”.

Thoạt nhìn, TT 179 có vẻ như chặt chẽ hơn Thông tư 201/2009/TT-BTC trước đó khi buộc doanh nghiệp phải hạch toán toàn bộ chênh lệch tỷ giá vào kết quả kinh doanh trong kỳ, chứ không còn được ghi vào vốn chủ sở hữu rồi phân bổ dần dần vào chi phí trong thời gian 5 năm tiếp theo.

Trông vậy mà không phải vậy, TT 179 thực tế lại là cái phao cứu sinh cho các doanh nghiệp đang vay nợ nhiều bằng ngoại tệ. Nếu như TT 201 yêu cầu doanh nghiệp sử dụng tỷ giá giao dịch (và trong thực tế, thường sẽ dùng tỷ giá tính thuế XNK) để hạch toán chênh lệch tỷ giá, thì TT 179 lại chỉ yêu cầu dùng tỷ giá mua vào của ngân hàng nơi doanh nghiệp mở tài khoản.

Ai cũng biết, tỷ giá mua vào và bán ra của ngân hàng luôn có chênh lệch lớn. Đặc biệt là với những đồng tiền ít có thanh toán như Won Hàn Quốc, chênh lệch này lại càng lớn.

Chỉ chờ có thể, EVN ngay lập tức gửi công văn hỏa tốc tới toàn bộ công ty con (trong đó có BTP) yêu cầu tính toán chênh lệch tỷ giá “theo hướng dẫn mới của Bộ Tài chính”.

BTP lãi to! Thay vì tỷ giá 19,41 đ/krw theo NHNN (và đi kèm với nó là lỗ tỷ giá 63 tỷ đồng), nay họ được dùng tỷ giá mua vào của Vietcombank vào ngày 31/12/2012 chỉ 17,74 đ/krw và đường hoàng ghi lãi tỷ giá hơn 2 tỷ đồng.

Luật là luật, và luật đã ban là phải làm theo. Nhưng câu hỏi đặt ra là đến khi thanh toán cả gốc và lãi vay bằng đồng Won, liệu BTP có mua được KRW với tỷ giá “hữu nghị” như trên, hay sẽ bị tính theo tỷ giá bán ra (sẽ cao hơn nhiều). Và khoản lỗ-biến-thành-lãi thực sự chỉ là một cách “treo lỗ” khôn khéo cho “nhà đèn”.

Dù sao thì trong EVN, niềm vui trị giá vài chục tỷ của BTP còn quá nhỏ. Còn nhớ EVN từng lỗ tỷ giá tới 28.000 tỷ, không hiểu nhờ TT 179, họ sẽ lãi “ảo” được thêm bao nhiêu?

Minh Tuấn

kyanh

Cùng chuyên mục
XEM