Mỗi tuần có 1,3 chú kỳ lân công nghệ ra đời, nhưng mùa đông đang đến...
Trung bình có 1,3 công ty khởi nghiệp công nghệ được định giá hơn 1 tỷ USD ra đời. Điều này làm dấy lên câu hỏi liệu có điều gì đó không ổn đang xảy ra hay không?
Số lượng những công ty công nghệ tư nhân trị giá khoảng 1 tỷ USD trở lên (được ví von là những chú "kỳ lân công nghệ" - Unicorn) trên thế giới tăng lên rất nhanh chóng trong năm nay. Cụ thể, theo dữ liệu của CB Insights trung bình có 1,3 công ty như thế được tạo ra mỗi tuần trong năm 2015.
Riêng tuần trước, công ty khởi nghiệp tin nhắn trực tuyến Kik và hãng chăm sóc sức khoẻ kỹ thuật số ZocDoc đều công bố huy động vốn thành công và nâng giá trị công ty lên trên 1 tỷ USD. Chưa dừng lại ở đó, tổng số những chú kỳ lân mới sinh ra trong quý II năm 2015 ngang bằng với số lượng của toàn bộ Unicorn trong năm 2014. Thậm chí, chuyên gia phân tích tại CB Insights là Nikhil Krishnan cho rằng nếu tỷ lệ hiện tại giữ ổn định, chúng ta có thể chứng kiến từ 40 - 50 chú kỳ lân công nghệ khác chào đời cho tới cuối năm nay. Những số liệu kể trên buộc chúng ta phải đặt ra câu hỏi liệu có điều gì đó không ổn đang xảy ra hay không?
Dĩ nhiên, thực trạng này cho thấy các nhà đầu tư đang hào hứng với các công ty công nghệ hơn bao giờ hết. Tuy nhiên, sau khi thị trường chứng khoán Mỹ vừa phải trải qua 2 ngày chao đảo và nguy cơ Fed có thể nâng lãi suất thì rất nhiều lời cảnh báo cho thấy kỷ nguyên của những công ty kể trên sắp chấm dứt.
Mùa đông đang đến…
Chủ tịch Softbank, Nikesh Arora, đã đăng tải lời cảnh báo vào ngày thứ 6 trên Twitter rằng, đã đến lúc các doanh nhân phải “cất roi da” và tích trữ tiền mặt - thứ sẽ không còn dồi dào như trước nữa.
Tối thứ 5 tuần trước, nhà đầu tư tại Venture Capital Bill Gurley, người đã từng cảnh báo về bong bóng giá trị của những công ty công nghệ tư nhân, cũng bày tỏ lo ngại của mình. Ông Gurley cho rằng thị trường có thể đang ở “điểm uốn” - nơi các nhà đầu tư coi lợi nhuận quan trọng hơn tốc độ phát triển trong dài hạn. “Liệu các công ty này có đang chuẩn bị cho sự thay đổi như vậy hay không? Và ai sẽ thích nghi được một cách nhanh chóng?”
Trong khi đó, báo cáo của The Information tuần trước cho thấy một vài tổ chức lớn rót tiền vào những công ty khởi nghiệp công nghệ được định giá cao đang bắt đầu lặng lẽ rút vốn khỏi một vài khoản đầu tư của họ. Các quỹ quản lý bởi FIdelity Investments và BlackRock cũng dần rút vốn khỏi MongoDB - một công ty dữ liệu. Còn GSV Capital cũng có động thái tương tự với những khoản đầu tư vào nhà bán lẻ Gilt Group.
Trước đó vào đầu năm nay, công ty quản lý vốn Andreessen Horowitz lập luận rằng lượng tiền đang chảy vào các công ty công nghệ vẫn chưa thể bằng với lượng vốn rót vào các công ty trong suốt thời kỷ khủng hoảng dotcom những năm 1999 - 2000. Thêm nữa họ cho rằng hàng loạt công ty công nghệ hiện nay đang tham gia vào thị trường Internet lớn hơn rất nhiều so với 15 năm trước đó.
Tuy nhiên, ngay cả khi đây không phải là bong bóng công nghệ thì không phải mọi công ty đều sẽ thành công. Một vài doanh nghiệp sẽ gặp khó khăn, nhất là khi thị trường trải qua nhiều cơn sóng gió.
Gurley trước đó cho rằng có thể một vài chú kỳ lân sẽ gục ngã trong năm nay. Dẫu vậy điều này vẫn chưa xảy ra. Thực tế, tổng số lượng Unicorn đã tăng đáng kể từ khi Gurley đưa ra dự đoán vào hồi tháng 3. Tuy nhiên, với sự thay đổi đột ngột của thị trường, chúng ta có thể mường tượng thấy điều gì có thể sẽ xảy ra sắp tới đây.
Những chú kỳ lân này sẽ đi đâu về đâu?
Trước tình trạng "quá tải" những Unicorn như hiện nay, liệu các nhà đầu tư sẽ rút vốn ra sớm hay muộn. “Thời điểm này, thị trường đang ở trạng thái thanh khoản tốt và các nhà đầu tư có thể nhìn thấy lợi nhuận sẽ thu lại được từ những khoản đầu tư. Một vài công ty trong số này thậm chí có thể tiến triển thêm 1 bậc và nó chứng minh đây không phải những giá trị ảo”, Krishman nói.
Thông thường, điều này sẽ xảy ra theo 1 trong 2 cách: Khi một công ty IPO hoặc khi họ được mua lại.
Tuy nhiên, thị trường IPO các công ty công nghệ hiện khá im ắng. Chỉ có 11 thương vụ IPO công nghệ xảy ra tại Mỹ trong năm nay so với con số 30 công ty đang huy động vốn tại Mỹ. Và trong khi thị trường chứng khoán đang ở giai đoạn hỗn loạn, triển vọng IPO càng trở nên khó khăn hơn bao giờ hết. (Có lẽ kế hoạch IPO trong khoảng 18 - 24 tháng nữa của những công ty lớn như Uber là an toàn).
Trong trường hợp xảy ra các thương vụ mua lại, rất có thể nhiều thương vụ sẽ được thực hiện bởi những công ty công nghệ lớn, nắm giữ nhiều tiền mặt như Apple, Google và Facebook. Google là một ví dụ, họ có gần 70 tỷ USD tiền mặt. Thậm chí ngay cả Yahoo - công ty đang gặp khó khăn trong kinh doanh cũng có 7 tỷ USD tiền mặt và các khoản đầu tư ngắn hạn.
Hiện tại, những công ty công nghệ kể trên được ví như "những con thú đắt tiền" và được nhiều nhà đầu tư tranh nhau xâu xé. Tuy nhiên, nếu điều kiện kinh doanh tiếp tục diễn biến xấu và giá trị thị trường các công ty tư nhân tiếp tục thu hẹp lại thì rất có thể chúng ta sẽ sớm chứng kiến kết cục của những công ty này.
