Các ngân hàng sẽ phải ghen tị với mảng tài chính tiêu dùng của VPBank

24/02/2016 09:24 AM | Kinh doanh

2015 là một năm thắng lớn của VPBank khi đạt kết quả lợi nhuận gấp đôi cùng kỳ, tuy nhiên trong số này chỉ có 2/3 là lợi nhuận từ ngân hàng mẹ. Hiện nhà băng này có 2 công ty con là Công ty Tài chính FE Credit và VPBank AMC.

Hơn 1.000 tỷ lợi nhuận từ cho vay tiêu dùng?

Theo báo cáo tài chính hợp nhất quý IV/2015, VPBank ghi nhận 3.096 tỷ đồng lợi nhuận trước thuế và 2.395 tỷ đồng lợi nhuận sau thuế, gần gấp đôi so với năm 2014.

Tuy nhiên trong số này, gần 1.100 tỷ đồng - tương đương hơn 1/3 là lợi nhuận của các công ty con đem lại.

Sau khi bán xong 89% vốn Công ty Chứng khoán VPBank (VPBS) và thu về hơn 220 tỷ đồng, kể từ ngày 8/12/2015, VPBS không còn là công ty con của VPBank. Hiện VPBank chỉ còn 2 công ty con là Công ty Tài chính TNHH MTV VPBank (VPBFC - được biết đến với tên phổ biến hơn là FE Credit) có vốn điều lệ 1.500 tỷ đồng và VPBank AMC vốn điều lệ 115 tỷ đồng.

VPBank AMC có chức năng quản lý nợ, khai thác tài sản và với quy mô nhỏ bé cũng không thể mang lại lợi nhuận lớn. Như vậy, nhiều khả năng khối lợi nhuận lớn trên chủ yếu đến từ hoạt động dịch vụ tài chính của VPBFC.

Theo báo cáo riêng lẻ, thu nhập lãi thuần của VPBank chỉ đạt 6.675 tỷ đồng, tăng 28% so với cùng kỳ và chỉ chiếm 64% tổng thu nhập lãi hợp nhất. Trong khi đó, nếu cộng thêm gần 3.700 tỷ đồng thu nhập lãi thuần từ các công ty con mang lại thì thu nhập lãi thuần đạt gấp đôi năm trước.

Cùng với đó, lãi từ hoạt động dịch vụ trong năm qua của VPBank thậm chí còn sụt giảm một nửa tuy nhiên nhờ cộng gộp với các công ty con mà lãi dịch vụ của toàn hệ thống tăng trưởng 45% đạt 884 tỷ đồng.

Cuối năm 2015, cho vay khách hàng của VPBank đạt 116.804 tỷ đồng, tăng 49% so với năm trước. Đây cũng là ngân hàng có tốc độ tăng trưởng cho vay "nóng" nhất trong hệ thống. Tuy nhiên tính riêng ngân hàng, cho vay khách hàng chỉ tăng trưởng 29%.

Theo thuyết minh của báo cáo, trong cơ cấu dư nợ cho vay, năm qua, VPBank đã đẩy mạnh hoạt động cho vay mảng làm thuê các công việc trong hộ gia đình, sản xuất sản phẩm vật chất và dịch vụ tự tiêu dùng của hộ gia đình là 45 nghìn tỷ đồng, gấp đôi so với cùng kỳ và chiếm 38,5% tổng dư nợ cho vay.

FE Credit - miếng bánh béo bở của VPBank

Sau khi mua lại Công ty TNHH MTV Tài chính Than - Khoáng sản Việt Nam (CMF) của Tập đoàn Than – Khoáng sản (Vinacomin), VPBank chính thức chuyển toàn bộ hoạt động tín dụng tiêu dùng sang một pháp nhân độc lập mới – FE Credit vào tháng 02/2015.

VPBank tập trung nguồn lực để phát triển công ty tài chính này. Theo báo cáo tài chính riêng lẻ của VPBank, tại thời điểm 31/12/2015, riêng ngân hàng VPBank có 6.561 nhân sự, giảm mạnh so với con số 9.035 người cuối năm 2014. Nhân sự ngân hàng giảm mạnh không phải do sa thải mà là VPBank đã chuyển 3.713 nhân viên của khối tín dụng tiêu dùng (thuộc VPBank) sang FE Credit.

Hoạt động chính của FE Credit là cung cấp các sản phẩm dịch vụ tín dụng tiêu dùng đến phân khúc khách hàng có thu nhập thấp và trung bình cũng như những đối tượng không tiếp cận được với nguồn vốn ngân hàng trên toàn lãnh thổ Việt Nam.

Thực tế cho thấy, nhiều ngân hàng chạy đua thâu tóm các công ty tài chính trong thời gian qua như HDBank mua lại Công ty tài chính Việt Société Générale (SGVF), MaritimeBank mua lại Công ty tài chính Dệt may; Techcombank mua lại Công ty tài chính Hóa chất; MBBank nhận sáp nhập Công ty tài chính Sông Đà, SHB nhận sáp nhập Công ty tài chính Vinaconex – Viettel. Nhưng đến thời điểm này thì VPBank mới là ngân hàng biết khai thác hiệu quả nhất.

Báo cáo về thị trường tài chính tiêu dùng năm 2015 được thực hiện bởi StoxPlus cho thấy, FE Credit đang dẫn đầu thị trường về dư nợ cho vay. Năm 2015, FE Credit có tốc độ tăng trưởng đạt 331% ở dịch vụ vay điện thoại điện máy, 121% ở dịch vụ vay mua xe máy và 185% ở dịch vụ vay tiền mặt so với cùng kỳ năm ngoái. Đến nay, công ty có hơn 2 triệu khách hàng tại Việt Nam.

Thời gian qua, hoạt động cho vay của các công ty tài chính tiêu dùng bị không ít tiếng xấu như "cho vay nặng lãi, cho vay cắt cổ..." với mức lãi suất từ 1,5% cho đến 5-6%/tháng. Bên cạnh những ý kiến cho rằng, việc cho vay vốn và lãi suất của nhóm này nên được quy định rõ ràng để người dân dễ tiếp cận vốn hơn, thì cũng có những quan điểm cho rằng lãi suất của công ty tài chính không thể cào bằng với lãi suất ngân hàng do mức độ rủi ro lớn hơn và chi phí vốn huy động của nhóm công ty tài chính lớn do không được phép trực tiếp huy động từ dân cư.

Song, những vướng mắc và băn khoăn về mức trần lãi suất đã được "cởi" nhờ Bộ luật Dân sự (sửa đổi) vừa được Quốc hội thông qua tháng 11/2015 đã chính thức “xóa sổ” lãi suất cơ bản và đưa ra mức trần lãi suất cho vay 20%/năm để hạn chế tín dụng đen, đồng thời để ngỏ một “khe cửa” cho các tổ chức tín dụng chủ động lãi suất cho vay phù hợp với quản trị rủi ro.

Luật quy định: “Trường hợp các bên có thỏa thuận về lãi suất thì lãi suất theo thỏa thuận không được vượt quá 20%/năm của khoản tiền vay, trừ trường hợp luật khác có liên quan có quy định khác”.

Theo phân tích của TS. Cao Sỹ Kiêm, nguyên Thống đốc NHNN, điều này có nghĩa, trần lãi suất cho vay 20%/năm chỉ được sử dụng nhằm điều chỉnh hoạt động tín dụng phi chính thức, khống chế nạn cho vay nặng lãi. Còn khái niệm “trừ trường hợp luật khác có liên quan quy định khác” hàm ý rằng, các tổ chức tín dụng sẽ được cho vay theo lãi suất thỏa thuận theo quy định của Luật Các tổ chức tín dụng.

Do vậy, với việc cởi trói phần nào về lãi vay, tín dụng tiêu dùng sẽ được xem là "mảnh đất màu mỡ" mà các ngân hàng, công ty tài chính trong và ngoài nước ngày càng chú trọng hướng tới.

Và với hoạt động như của FE Credit đang mang lại cho VPBank năm qua, hẳn là các ngân hàng sẽ phải đẩy mạnh hơn nữa trong phân khúc này. Một khi sự cạnh tranh diễn ra khốc liệt hơn, rõ ràng người tiêu dùng hơn ai hết sẽ hưởng lợi nhiều nhất, và miếng bánh lợi nhuận cũng sẽ phải san sẻ đi nhiều.

Theo Kim Tiền

Cùng chuyên mục
XEM