Cainiao và kế hoạch "giao hàng đến khắp Trung Quốc chỉ trong vòng 24 giờ" của Jack Ma

Cainiao gánh trên vai ước mơ của Alibaba về một “Mạng lưới logistics thông minh” có thể giao hàng đến khắp mọi miền Trung Quốc chỉ trong vòng 24 giờ. Tổng cộng 43 tỷ USD đã được đầu tư để biến ước mơ này trở thành hiện thực.

Thông tin Alibaba đứng ra thành lập Cainiao và Jack Ma chính thức tham gia thị trường logistics khiến cả Trung Quốc sôi sục. Dư luận bắt đầu đồn thổi rằng sự kiện này sẽ ảnh hưởng trực tiếp tới chuỗi giá trị sản xuất, đảo lộn thị trường thương mại điện tử và bất động sản.

Như Taobao đã khiến cả thế hệ Trung Quốc thay đổi hành vi mua hàng, Cainiao hứa hẹn sẽ có khả năng “công phá” nền logistics truyền thống của quốc gia đông dân nhất thế giới này.

Nhưng bất chấp làn sóng dư luận sôi sục, Cainiao và Jack Ma không đưa ra một nhận xét nào và quyết định giữ im lặng về kế hoạch của công ty. Từ đó trở đi, Cainiao dường như không còn được đề cập trên truyền thông ngoài một vài bài báo đơn lẻ “rò rỉ” rằng công ty này đang dần mua lại nhiều mảnh đất để chuẩn bị cho “một cuộc cải cách”.

Và mọi việc cuối cùng đã được sáng tỏ khi Alibaba tổ chức đại hội Cainiao vào 28/05/2015 để công bố mô hình hoạt động và mục tiêu của Cainiao.

Cấu trúc sở hữu của Cainiao

Qua mô hình các cổ đông như trên, ta có thể thấy trách nhiệm của các công ty được phân chia khá rõ ràng: FOSUN phụ trách việc xây dựng kho bãi, Yintai sẽ quản lý kho, công ty FORCHN có trách nhiệm vận chuyển đường trường cho hàng hóa và sau đó giao cho một loạt công ty chuyển phát nhanh còn lại để đưa hàng đến tận tay người tiêu dùng.

Và với Alibaba cung cấp nền tảng thông tin và quản lý tài chính, mạng lưới Cainiao đã sẵn sàng trở thành “xương sống” cho toàn bộ quy trình Logistics của Trung Quốc

Giai đoạn 1: Sự ra đời của Cainiao và ước mơ phát triển Logistics Trung Quốc

Khi thành lập Cainiao, Alibaba và các đối tác đã thống nhất rằng công ty sẽ hoạt động dựa trên mô hình kinh doanh sở hữu ít tài sản, Cainiao sẽ không trực tiếp cung cấp dịch vụ vận chuyển, không thu mua phương tiện cũng như không sở hữu bất cứ nhân viên giao nhận nào.

Và ngay từ những ngày đầu, Cainiao đã được giao trọng một trọng trách chiến lược cho cả ngành thương mại điện tử nói riêng và lợi ích cả Trung Quốc nói chung. “Mạng lưới Logistics thông minh Trung Quốc (CSN)” Cainiao sẽ dành riêng cho việc chia sẻ thông tin trong ngành, hướng đến mục tiêu giao hàng trong vòng 24 giờ đến mọi ngóc ngách của quốc gia này.

Cainiao cung cấp một nền tảng thông tin logistics, kết nối giữa các nhà cung cấp dịch vụ Logistics, kho bãi và trung tâm phân phối nằm tối ưu hóa hiệu quả hoạt động của ngành Logistics Trung Quốc.

Đây là một mục tiêu vô tiền khoán hậu trong lĩnh vực Logistics trên khắp thế giới, ngay cả đối với những quốc gia có nền Logistics phát triển mạnh như Mỹ và Nhật Bản, chưa hề có một nền tảng nào có thể đứng ra đảm nhận trọng tách điều tiết cho cả quốc gia như Cainiao.

Nếu Cainiao thành công, Jack Ma không chỉ sẽ cải thiện chất lượng cả nền Logistics Trung Quốc mà còn có thể góp phần tăng trưởng kinh tế cho cả quốc gia và củng cố vị thế quốc gia có nền thương mại điện tử phát triển nhất của Trung Quốc.

Giai đoạn 2: Cainiao phát triển với mạng lưới kho hàng

Sau khi xác định tầm nhìn của công ty, Cainiao tiến hành thu mua đất giá thành thấp trên khắp Trung Quốc để xây dựng kho bãi và trung tâm xử lý hàng hóa. Kế hoạch này của Alibaba đã tạo nên một cơn sốt bất động sản trên khắp cả nước.

Nhưng điều đáng ngạc nhiên hơn là tốc độ thu mua và sở hữu đất của Cainiao, vào tháng 6 năm 2013, tức là chỉ sau 1 tháng ngày Cainiao được thành lập, truyền thông Trung Quốc báo cáo rằng công ty này đã thu mua thành công hơn 13,3 triệu mét vuông đất. Alibaba từ chối bình luận về con số này.

Và một nghiên cứu khác đã chỉ ra, Cainiao đã thu mua ít nhất 665 nghìn mét vuông trung tâm tại ít nhất 30 thành phố khắp Trung Quốc.

Với số lượng bất động sản khổng lồ được thu mua trong thời gian ngắn như thế, Cainiao và Jack Ma đang phải hứng chịu rất nhiều nghi ngại từ dư luận. Liệu số lượng bất động sản khổng lồ như trên có thực sự nằm trong mục tiêu “giao hàng trong vòng 24 giờ trên khắp Trung Quốc” không?

Và với việc thu mua “liền tay” như trên, Cainiao đang làm khiếp sợ cả những nhà đầu tư bất động sản có kinh nghiệm nhất tại quốc gia này. Feng Lun, Chủ tịch công ty tài chính Vantone Holdings Co. Ltd, phát biểu một cách đầy ganh tỵ, “Tương lai của thị trường Bất động sản Trung Quốc không còn phụ thuộc vào chính sách của nhà nước mà đã chuyển sang phụ thuộc vào hành động của Jack Ma”

Qua việc thu mua đất giá rẻ và xây dựng kho bãi hàng loạt, Cainiao đồng thời gián tiếp tuyên chiến với những công ty cung cấp dịch vụ Logistics khác khi “vuốt mặt mà không nể mũi”.

Kho hàng là một trong những mắt xích quan trọng trong logistics và các công ty này hiển nhiên không mong muốn sự hiện diện của kẻ khổng lồ Alibaba.

Hành động trên của Cainiao và Jack Ma còn làm khó chịu cả chính quyền Trung Quốc. Khi Cainiao vừa được thành lập, Bộ Thương mại Trung Quốc hết lòng khen ngợi dự án này như là một bước đột phá cho dịch vụ Logistics, nhất là đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ.

Nhưng các động thái thâu tóm bất động sản hàng loạt của Cainiao đã gây hoài nghi đến cả chính quyền. Nie Linhai, thanh tra bộ Thương Mại đã phát biểu rằng “Jack Ma khởi đầu với mong muốn xây dựng Cainiao trở thành một nền tảng Logistics với mục tiêu đem lại lợi ích to lớn cho quốc gia. Nhưng ông ấy có vẻ đang đi sai hướng khi bắt đầu xây dựng kho hàng khắp mọi nơi vì không chống lại được sự cám dỗ của việc này.”

Giai đoạn 3: Cainiao lớn mạnh và cất cánh

Sau giai đoạn phát triển cơ sở hạ tầng vũ bão. Cainiao hiện đang dần dẹp bỏ được hoài nghi của dư luận khi đem lại nhiều con số ấn tượng:

- Cainiao đang hợp tác với hơn 15 tập đoàn Logistics hàng đầu Trung Quốc với hơn 3.000 công ty giao nhận tham gia mạng lưới.

- Hơn 2 triệu nhân viên giao nhận được bố trí khắp 31 tỉnh thành và 600 thành phố. Với hơn 6,1 triệu tuyến đường và 40.000 điểm nhận hàng đang được vận hành.

- Theo báo cáo của cục Bưu Điện Trung Quốc năm 2015, hơn 6,1 tỷ đơn hàng đã được giao dịch qua hệ thống Cainiao, tương đương 54% lượng bưu kiện tại Trung Quốc.

- Và một trong những con số thể hiện sức mạnh của Cainiao là hệ thống này đã hoàn tất 156 triệu đơn hàng chỉ trong ngày lễ độc thân năm 2014, ngày lễ mua sắm online lớn nhất của Trung Quốc (so với số lượng trung bình 16,6 triệu đơn hàng/ngày). Điều này cho thấy sức mạnh và tính linh hoạt của hệ thống phân phối của Cainiao.

- Ngoài ra, Cainiao còn đang làm việc với các đối tác toàn cầu để tiến hành cung cấp dịch vụ bán hàng xuyên biên giới tới hơn 217 nước khác nhau.

Không dừng lại ở đó, Cainiao hiện đang tiến đến các mục tiêu khác như:

- Cung cấp dịch vụ Chuỗi cung ứng thông minh cho hơn 10,000 công ty vừa và nhỏ khắp Trung Quốc.

- Phục vụ hơn 500 triệu lượng khách hàng và trở thành cổng dịch vụ giao hàng số 1 tại Trung Quốc.

- Cung cấp thêm dịch vụ đám mây và các giải pháp logistics thông minh cho tất cả các công ty Logistics vừa và nhỏ.

Kết thúc năm tài chính 2016, Cainiao đã đảm nhiệm ngoạn mục đến 81% sản phẩm bán ra trên khắp các nền tảng của tập đoàn Alibaba. Vào tháng 6 vừa rồi, China Life Insurance – công ty bảo hiểm lớn nhất Trung Quốc đã đầu tư 1,24 tỷ đô vào Cainiao, hướng đến mục tiêu có thể hoàn thành 1 tỷ đơn hàng / 1 ngày trong 10 năm tới của Jack Ma.

Lê Thanh Sang