Bức tâm thư gửi những người lười đọc sách của tân bộ trưởng quốc phòng Mỹ luôn mang bên mình 6.000 đầu sách
Tổng thống Mỹ Donald Trump đã đề cử tướng James Mattis, biệt danh “Chó điên” làm bộ trưởng quốc phòng và quyết định này của ông đã gây ra nhiều tranh cãi trong giới chính trị cũng như quân sự.
Tuy nhiên, có lẽ nhiều người không biết, ngoài biệt danh “Chó điên”, vị tướng tài này còn có biệt danh khác là “Chiến binh tu sĩ” khi thường xuyên mang theo khoảng 6.000 đầu sách đi khắp nơi dù vẫn đang làm nhiệm vụ.
Ngay trước khi triển khai cùng lực lượng thủy quân lục chiến 1 đến Iraq vào năm 2004, một trong những đồng nghiệp đã hỏi ông Mattis về tầm quan trọng của đọc sách với quân nhân, những người thường khó kiếm được chút thời gian rảnh cho những trang sách.
Bức thư email trả lời của ông Mattis sau đó đã gây chấn động mạnh trên mạng xã hội. Vào năm 2013, nhà nghiên cứu sử học quân sự Jill R.Russell đã đã tìm lại bức email đó và đăng tải trên trang blog của trường đại học King- London.
Dưới đây là bức thư của tướng Mattis được viết vào ngày 20/11/2003:
“...Việc quá bận để không có thời gian đọc sách nghĩa là bạn đang phải học hỏi bằng kinh nghiệm của bản thân (hoặc của cấp dưới của mình) và đây là cách học khó nhằn hơn. Chỉ với việc đọc, bạn sẽ học hỏi được nhiều điều qua kinh nghiệm của người khác, đây là cách tốt hơn để xử lý công vụ, đặc biệt là đối với công việc của chúng ta, nơi hậu quả có thể là tính mạng của những người lính trẻ.
Nhờ việc đọc sách mà tôi không bị lúng túng trong bất cứ tình huống nào, cũng chưa bao giờ quên đi những bài học (của các chiến dịch dù thành công hay thất bại) đã được phân tích trước đó. Đọc sách không cho tôi mọi câu trả lời nhưng chúng thắp sáng cho tôi trên con đường tăm tối phía trước.
Khi còn làm việc với lực lượng đặc nhiệm 58 (TF8), tôi mang theo mình các cuốn sách của William Slim về chiến tranh, những cuốn sách về cuộc chiến tại Afghanistan của Nga và Anh cùng nhiều cuốn khác.
Trong khi tham chiến tại Iraq, tôi đọc cuốn “The Siege” (kể về thất bại của quân đội Anh tại thị trấn Al Ku Amara- Ấn Độ trong thế chiến I) cho các sĩ quan cấp tá của mình nghe. Tôi cũng mang theo cuốn sách đánh giá của Slim về tác phẩm “Seven Pillars of Wisdom của tác giả T.E. Lawrence, vốn là một cuốn sách hay về Gertrude Bell (nhà khảo cổ học người Anh có vai trò góp phần xây dựng nên nhà nước Iraq hiện đại sau thế chiến I và sau sự sụp đổ của đế chế Ottoman)...
Tôi cũng đọc rất kỹ cuốn sách lịch sử của tác giả Liddell Hart về Sherman (một vị tướng của quân miền Bắc thời nội chiến Mỹ) cũng như cuốn sách của tác giả Fuller về Alexander đại đế.
Trên thực tế, việc học hỏi kinh nghiệm nghiêm túc từ lịch sử sẽ cho chúng ta thấy mình không đối mặt điều gì mới trong các cuộc chiến. Quan điểm “thế hệ chiến tranh thứ 4” đang được nhân rộng và nhiều chuyên gia quân sự cho rằng chiến tranh truyền thống đã chấm dứt, các chiến thuật thời nay đã thay đổi... nhưng tôi cho rằng không thật sự như vậy. Alexander đại đế sẽ không hề lúng túng nếu phải đối mặt với những đối thủ ngày nay của chúng ta tại Iraq và những tướng lãnh của chúng ta khiến binh lính gặp khó chỉ vì không chịu học hỏi (tôi nói là học hỏi chứ không phải chỉ đọc sách không) những người đi trước.
Chiến tranh đã diễn ra trên hành tinh này suốt 5.000 năm qua và chúng ta nên tận dụng kinh nghiệm của lớp đi trước. Nếu hành động bất cẩn không có kế hoạch cẩn thận thì những chiếc túi đựng xác sẽ nhắc chúng ta nhớ về đạo đức nghề nghiệp cũng như cái giá phải trả cho sự kém cỏi này.
Với vai trò là chỉ huy và tham mưu, chúng ta có trách nhiệm huấn luyện cũng như đảm bảo an toàn cho đơn vị của mình, nhưng liệu chúng ta có thể dạy được thứ gì nếu chẳng biết gì ngoài mấy kiến thức cơ bản như chiến thuật, kỹ thuật hay các quy trình quân sự (TTP)?
Điều gì sẽ xảy ra nếu bạn ở ngoài chiến trường và tình hình thay đổi quá nhanh so với dự tính của bộ tổng chỉ huy? Liệu bạn có thể thích nghi với tình hình khi bạn không thể tư duy nhanh hơn đối phương? (nhà bác học Darwin có thuyết tiến hóa khá hay về hậu quả cho những người không thích nghi kịp với sự thay đổi của hoàn cảnh, nhất là trong tình hình công nghệ thông tin hiện nay, khi mọi thứ thay đổi đột ngột và nhanh hơn cả vận tốc ánh sáng).
Thêm nữa, làm sao bạn có thể là người canh gác cho lính của mình cũng như giúp họ tránh được tình trạng lúng túng khi giao chiến nếu bạn không biết gì về các dấu hiệu nguy hiểm, hoặc khi đơn vị của bạn không hề chuẩn bị cho trường hợp mà bạn không ngờ tới?
Có lẽ nếu bạn ở vai trò của một nhà chỉ huy cấp cao hay chỉ có nhiệm vụ hỗ trợ tại hậu phương, chịu trách nhiệm ra lệnh, hay khiến những người lính phải “đánh vần” điều bạn muốn làm thì bạn có thể tránh được hậu quả khi không chịu đọc sách. Tuy nhiên, những người lính phải đối mặt trực tiếp với sự mưu mô của kẻ thù ngoài chiến trường thì lại không có được sự xa xỉ đó.
Tình trạng này không phải là điều mới mẻ gì khi thủy quân lục chiến Mỹ tham gia các trận đánh hiện đại.
Khi đến Kuwait cách đây 12 năm, tôi đã đọc đi đọc lại cuốn nhật ký chiến tranh của thống chế Đức quốc xã Rommel (đặc biệt là về cách tổ chức đại bản doanh tiền phương), sách của tướng Montgomery trong thế chiến II hay quyển “Grant Takes Command” (các chỉ huy nên đọc quyển này khi mối quan hệ giữa các sĩ quan quan trọng hơn mối quan hệ cấp trên cấp dưới) cùng một số cuốn sách khác.
Nhờ đó, những kẻ thù đã phải trả giá khi tôi có cơ hội chiến đấu với chúng và tôi tin rằng nhiều người lính trẻ của mình đã được sống bởi vì tôi không có tư tưởng giành chiến thắng bằng cách hy sinh quân lính hay dân thường trên chiến trường.
Tôi hy vọng những điều này đã trả lời được câu hỏi của cậu...Tôi sẽ chuyển tiếp lá thư này cho sĩ quan phụ tá để xem anh ta có bổ sung thêm được ý nào không. Cậu ta là sĩ quan duy nhất tôi biết đọc nhiều hơn tôi.
Semper Fi, Mattis.”
