Bí ẩn công ty làm ra con chip cho chiếc điện thoại thông minh của Huawei

Thời gian gần đây, Huawei đã gây náo loạn giới công nghệ khi công bố một chiếc điện thoại thông minh giá 900 USD, cho thấy sự tiến bộ nhanh chóng của Trung Quốc trong công nghệ bán dẫn. Sự kiện này cũng đưa công ty làm chip cho Huawei – vốn rất ít người biết đến, vào giữa cuộc chiến đối đầu giữa Mỹ và Trung Quốc trong lĩnh vực này.

SMIC đã nổi lên như một vũ khí bí mật của Bắc Kinh trong việc phá vỡ những rào cản mà Mỹ đặt ra với Trung Quốc trong việc tiếp cận công nghệ này. Sự thành công của họ trong việc cung cấp một vi xử lý tiên tiến, có kích thước 7 nanômét cho Huawei đã khiến cả Trung Quốc phấn khích và nhận cơn mưa lời khen ngợi tại quê nhà.

Những thành tựu của SMIC trở nên đáng kinh ngạc hơn khi họ bị các hạn chế từ phía Mỹ trong hơn một thập kỷ và chính thức bị đưa vào danh sách đen vào năm 2020. Bộ Thương mại được cho là có quyền kiểm soát rộng lớn đối với việc mua sắm của công ty bất kỳ thiết bị hoặc phần mềm nào có nguồn gốc từ Mỹ, nhưng cơ quan này vẫn tiếp tục cấp phép cho các nhà cung cấp của SMIC ít nhất là trong một số trường hợp.

"Khi sự thật này lộ ra, họ không còn cách nào khác ngoại trừ việc phải tăng cường biện pháp trừng phạt đối với SMIC", ông Douglas Fuller, giáo sư tại Trường Kinh doanh Copenhagen nói. "Nếu họ không trở nên nghiêm túc hơn với SMIC, thì chính sách này sẽ không có ý nghĩa gì cả”.

Hiện tại, các nhà đầu tư trong nước đang ăn mừng cho SMIC. Kể từ khi Huawei Mate 60 Pro xuất hiện vào cuối tháng 8, cổ phiếu của công ty đã tăng 22%, tương đương khoảng 5 tỷ USD, trở thành công ty thứ ba có hiệu suất tốt nhất trên chỉ số thước đo chuẩn cho các công ty Trung Quốc niêm yết tại Hong Kong.

Câu hỏi về tương lai dài hạn của SMIC là liệu họ có thể sản xuất chip phức tạp theo quy mô lớn hay không, hay liệu Mỹ có thể làm suy yếu khả năng của họ hay không. Bộ trưởng Thương mại Gina Raimondo, người giám sát các hạn chế công nghệ của chính phủ ông Biden đã nói rằng Trung Quốc thiếu khả năng sản xuất các thành phần như vậy "trên quy mô lớn". Các chuyên gia ngành công nghiệp, bao gồm Burn J. Lin, người từng là Phó Chủ tịch TSMC, cho rằng Mỹ đang đánh giá thấp khả năng của họ.

SMIC đã tích trữ máy làm chip trong nhiều năm, bao gồm cả các mô hình của máy in chiều sâu cực tím từ công ty ASML Holding NV của Hà Lan, đã được sử dụng để sản xuất bán dẫn 7-nm đầu tiên trong ngành. SMIC đã sản xuất chip cho Huawei trên các máy DUV từ ASML, theo thông tin từ Bloomberg News.

Lin, người đã đứng ra ủng hộ công nghệ in chiều sâu cực tím tại TSMC, cho rằng SMIC có thể tiến triển đến các chip mạnh mẽ hơn với các máy ASML mà họ đã vận hành. Fuller và các chuyên gia khác cũng đồng tình với ý kiến này.

SMIC đã ghi tên mình vào lịch sử ngành công nghiệp. Công ty được thành lập hơn hai thập kỷ trước bởi Richard Chang – người đã dành hai thập kỷ làm việc tại Texas Instruments Inc.

Ông xây dựng công ty sản xuất chip trên mảnh đất cằn cỗi ở phía đông Thượng Hải, và ngay từ đầu, rõ ràng công ty đang nắm giữ một vị trí thuận lợi tại Trung Quốc, giành được đất đai và miễn thuế để hỗ trợ những hoài bão của mình. SMIC đánh bại các đối thủ như Hua Hong Semiconductor Ltd. để trở thành nhà sản xuất bán dẫn hàng đầu của Trung Quốc.

Là một trong những cơ hội tốt nhất của Bắc Kinh để sản xuất chip tiên tiến, SMIC trở thành mục tiêu của Mỹ ngay sau khi được thành lập. Năm 2005, Washington ngừng kế hoạch mua sắm trị giá 1 tỷ USD thiết bị sản xuất chip từ Applied Materials Inc. vì lo ngại rằng thoả thuận này sẽ cạnh tranh với Micron Technology Inc. Cùng năm đó, nhà sáng lập SMIC bị phạt vì vi phạm luật đầu tư. Năm 2009, một tòa án California quyết định rằng SMIC đã sử dụng trái phép bí mật thương mại của TSMC.

Tuy nhiên, nhận được sự ủng hộ trong nước, SMIC nhanh chóng thành lập nhà máy sản xuất trên khắp đất nước và tranh giành hợp đồng với TSMC. Công ty bắt đầu thuê các nhà quản lý và kỹ sư chất lượng cao để giám sát sự mở rộng của mình.

Mối liên kết địa phương đã giúp phát triển danh sách khách hàng nổi tiếng, bao gồm các ông lớn từ Mỹ như Qualcomm Inc. đến Broadcom Inc. Trong quá trình này, công ty đã nhận được sự ủng hộ từ các tổ chức quyền lực như quỹ quốc gia của Singapore.

Sau đó, vào tháng 12/2020, chính phủ Mỹ đưa SMIC vào “danh sách đen”, có nghĩa là các công ty Mỹ sẽ cần phải có giấy phép từ Bộ Thương mại để cung cấp cho SMIC.

Hạn chế đối với SMIC ngày càng trở nên chặt chẽ hơn. Tháng 10/2022, Mỹ công bố các biện pháp kiểm soát xuất khẩu đột phá bao gồm giới hạn bán thiết bị sản xuất chip tiên tiến cho các nhà máy sản xuất chip ở Trung Quốc.

Tuy nhiên, vẫn còn những lỗ hổng. Trong khi các quy tắc của Mỹ ngay lập tức ảnh hưởng đến các công ty sản xuất chip của Mỹ, chính phủ Biden mất mấy tháng để thuyết phục chính phủ Hà Lan và Nhật Bản. Điều này có nghĩa là các công ty ở hai quốc gia này, như ASML và Tokyo Electron Ltd., vẫn có thể tiếp tục bán máy tiên tiến cho khách hàng Trung Quốc – nơi đang phải nhanh chóng tích trữ trang thiết bị. ASML có thể giao các máy DUV tiên tiến cho đến cuối năm nay theo quy tắc của chính phủ nước họ.

Ngoài ra, việc Bộ Thương mại của Raimondo thực hiện các quy tắc của riêng mình cũng trở nên phức tạp. Hầu hết các vật liệu cung cấp cho các nhà máy sản xuất chip, bao gồm cả máy DUV của ASML, có thể được sử dụng để sản xuất cả chip bị cấm theo quy tắc của Mỹ - và cả chip ít phức tạp cũng được phép.

Bộ Tư pháp đang điều tra xem Applied Materials có bán hàng trăm triệu USD thiết bị mà không có giấy phép đúng đắn cho SMIC bằng cách vận chuyển trang thiết bị từ Mỹ đến Hàn Quốc, sau đó chuyển tiếp đến Trung Quốc hay không.

Hậu quả cho SMIC vẫn còn không chắc chắn. Chính phủ Mỹ vẫn đang điều chỉnh cách phản ứng với việc hợp tác với Huawei – công ty cũng bị đưa vào danh sách đen. Mỹ đã công bố một bộ quy tắc chip mới vào tháng 10 năm nay, tiếp tục làm chặt chẽ hơn các hạn chế về kinh doanh ở Trung Quốc.

Những người hâm mộ cứng nhắc như các nghị sĩ Mike McCaul và Mike Gallagher đã chỉ trích chính phủ vì không thực hiện chặt chẽ quy định. Bộ Thương mại đang điều tra vụ này nhưng không công bố bất kỳ động thái tiềm ẩn nào khác. SMIC có thể đang trên đường nhận án phạt từ Washington, nhưng những thành tựu của họ đã mang lại hy vọng cho chiến lược của Bắc Kinh xây dựng một ngành công nghiệp công nghệ tự chủ hơn.

"Điều này đánh dấu một cột mốc trong sự phát triển bán dẫn của Trung Quốc", các nhà phân tích của Bloomberg Intelligence Charles Shum và Sean Chen viết trong một ghi chú. "Chip này cho thấy rằng động cơ công nghệ khổng lồ của Trung Quốc đang tiến triển, đồng thời tiếp tục tiến bộ một cách im lặng trong việc tự chủ về công nghệ”.

Theo: Bloomberg

Phương Linh